Sau thời gian chu du thế giới, tranh giải Sư Tử Vàng tại Liên hoan phim (LHP) Quốc tế Venice và giành giải Đạo diễn xuất sắc tại LHP Quốc tế Busan, phim Girl (tạm dịch: Cô gái nhỏ) trở về quê nhà Đài Loan công chiếu thương mại.

Tác phẩm đánh dấu bước chuyển mình của Thư Kỳ từ một minh tinh trước màn ảnh trở thành người làm phim đứng sau ống kính.

Vết thương thơ ấu hằn mãi trong tim

Câu chuyện của Girl đi theo hành trình của Lâm Tiểu Lệ. Sống trong gia đình nhiều bạo lực, cô bé dần trở nên im lìm, khép mình. Ba của Tiểu Lệ thường chìm trong hơi men, biến mọi bất mãn, tự ti trong lòng thành đòn roi hướng về các con và người vợ.

Mẹ của Tiểu Lệ hãy còn trẻ, nhưng ham mê mạt chược đến mức có thể quên về nhà. Nhiều năm bị chồng đánh đập, cô mang áp lực nhẫn nhịn trút lên con gái. Mỗi ngày, nghe tiếng xe của ba từ xa, Tiểu Lệ đã run sợ bởi cô bé biết rằng những thịnh nộ, đánh mắng trong đêm sắp tái diễn.

Tia sáng bé nhỏ duy nhất xuất hiện trong đời Tiểu Lệ khi Lị Lị từ Mỹ về và chuyển đến học cùng trường. Hai đứa trẻ nhanh chóng trở thành bạn thân. Tính cách hướng ngoại, vui vẻ của Lị Lị khiến cho Tiểu Lệ biết rằng thế giới bên ngoài còn nhiều thứ vui vẻ. Nhưng chính sự khác biệt về hoàn cảnh giữa hai người bạn khiến Tiểu Lệ nhìn sâu hơn vết thương trong lòng.

Từ lúc phim Girl chào sân màn bạc ở LHP Quốc tế Venice hồi cuối tháng 8, nhiều tờ báo tại Đài Loan đã phỏng đoán câu chuyện phim dựa trên đời thật của Thư Kỳ. Chính nữ diễn viên - đạo diễn cũng thừa nhận 70% kịch bản giống với tuổi thơ cô.

Ngày nhỏ, Thư Kỳ sống trong gia cảnh nghèo khó, chưa hết cấp ba đã nghỉ học để làm người mẫu kiếm tiền. Cha cô cũng như nam chính trong phim Girl - nghiện rượu và bạo lực. Thư Kỳ tên thật Lâm Lập Tuệ, cũng họ Lâm như Tiểu Lệ trên phim. Bộ phim lấy bối cảnh Đài Loan năm 1988. Và đối chiếu với thực tế, năm ấy, Thư Kỳ 12 tuổi, trạc tuổi với nhân vật.

Dù hồi tưởng ấu thơ của chính mình, Thư Kỳ hiếm khi rơi lệ khi nói về bộ phim. Trong buổi phỏng vấn với tạp chí Marie Claire Taiwan nhân dịp phim ra rạp, cô trải lòng: “Tôi làm phim này không phải vì muốn nói với người nhà rằng tôi đã lớn lên như thế nào. Tôi chỉ muốn nói cho người thân của mình hiểu ám ảnh tuổi thơ mà gia đình để lại cho con trẻ có thể nặng nề ra sao.

Cho dù hiện tại tôi trở thành một người đàng hoàng trong xã hội, nhưng những vết thương sâu sắc ngày ấy vẫn mãi trong lòng tôi. Cho nên tôi vẫn hy vọng những người làm cha làm mẹ sẽ biết cách giáo dục con bằng tình thương. Nếu như bạn thật sự yêu con mình, hãy chọn phương pháp giáo dục hợp lý. Cũng hy vọng có thêm nhiều em nhỏ bước ra khỏi bóng tối của bạo lực gia đình”.

Trước đó, tại một buổi giao lưu, cô nghẹn giọng thổ lộ:

Sau cùng tôi chỉ muốn nhắn nhủ một điều đến các em gái từng chịu tổn thương: hy vọng các em có thể dũng cảm bước đến một tương lai tốt đẹp của chính mình

Bạo lực mang tính biểu tượng

Marie Claire Taiwan cho rằng lần đầu làm đạo diễn, Thư Kỳ đã tự làm khó mình khi lựa chọn kể về bạo lực gia đình - một đề tài gai góc và gian khó trong việc dàn dựng của người làm phim cũng như sự tiếp cận của người xem phim.

Ttong khi đó, tạp chí Verse Taiwan nhận định cái hay của phim là khắc họa bạo lực một cách chậm rãi, nhẹ nhàng nhưng để lại dư âm sâu sắc trong tâm trí khán giả.

Phim không tràn ngập các tình huống chửi bới, đánh đập như các phim khai thác cùng đề tài. Thay vào đó, kịch bản tập trung đào sâu tâm lý của nạn nhân và những hệ lụy mà bạo hành gia đình để lại. Trong phim, mẹ của Tiểu Lệ mang những vết sẹo do kìm nén, nhẫn nhục mà thành.

Ở vai trò đạo diễn, Thư Kỳ tái hiện một Đài Loan ẩm ướt và phủ ánh đèn mờ. Cô cài cắm nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng để kể chuyện. Một trong những cảnh phim ám ảnh nhất là lúc Tiểu Lệ trốn trong tủ quần áo, một bàn tay bất chợt chìa ra trong bóng tối làm cô bé hoảng sợ. Hơn cả hành động cha đánh con, khoảnh khắc ấy để lại nỗi ám ảnh với người xem.

Lý giải về cách làm này, Thư Kỳ cho biết cô không muốn diễn viên nhỏ tuổi Bạch Tiểu Anh phải chịu đòn roi theo nhân vật trong lúc quay phim. Do đó, cô luôn tự đặt câu hỏi: “Làm thế nào không dùng bạo lực vẫn diễn tả được bạo lực? Làm sao để khắc họa cái tát của mẹ khác với trận đòn của cha?”.

Thế nhưng, cho dù không dàn cảnh cha đánh con, nữ đạo diễn vẫn lo cảm xúc trong cảnh phim để lại ám ảnh tâm lý cho diễn viên của mình.

Hình ảnh Tiểu Lệ trốn trong tủ áo thì ra khởi phát từ trải nghiệm của chính Thư Kỳ. Cô hồi tưởng: “Ngày bé, tôi thường trốn trong tủ vì nghĩ rằng, chui vào đó sẽ không ai thấy. Nhưng thì ra, chính lúc như vậy, hơi thở của bạn nặng nề hơn. Nhưng bạn không thể nhận ra bởi bạn chỉ chú ý những động tĩnh bên ngoài.

Bạn có thể nghe tiếng xe của ba về đến đâu, tiếng chân ba lên đến tầng mấy; nhận ra ông ấy đã mở cửa vào nhà, ngồi lên sofa và hôm nay ông ấy uống có nhiều không. Những âm thanh ấy cứ từng nhịp, từng nhịp lớn dần lên”.

Cảm giác đau đớn cơ thể rồi sẽ tiêu tan, nhưng vết thương trong trái tim thì sẽ rất khó tan biến

Sau buổi chiếu ra mắt của Girl hôm 29/10, nhà sản xuất - diễn viên Lâm Tâm Như dành cho tác phẩm nhiều câu chữ xúc động. Cô viết: “Phim Girl của Thư Kỳ làm rất tỉ mỉ và chân thực. Những kìm nén, bó buộc, thỏa hiệp tiềm ẩn trong nhiều thứ của cuộc sống thường nhật.

Có những khi, chúng ta tưởng đâu mình đã khôn lớn, đủ mạnh mẽ nhưng trong khoảnh khắc nào đó, chúng ta bất chợt bị hiện thực lặng lẽ làm đau. Trên hành trình trưởng thành, chúng ta nỗ lực sống theo hình mẫu người khác kỳ vọng, tưởng rằng đó là chín chắn. Cho tới một ngày mới hiểu rằng, thì ra trưởng thành thực sự là sẵn lòng đối diện với bản thân.

Yếu đuối không phải thất bại, mà là khởi đầu của can đảm. Trước khi hòa giải với thế giới, phải biết thứ tha cho chính mình. Đời người phụ nữ quả thật không dễ dàng gì, nhưng sau cùng vẫn phải học cách dịu dàng ôm lấy bản thân. Đừng ép buộc bản thân, đừng làm vui lòng người khác, hãy chỉ sống là phiên bản chân thật nhất của mình”.

Tác phẩm ấp ủ 10 năm

Ngược dòng thời gian về hơn 10 năm trước, một ngày trên phim trường Thích khách Nhiếp Ẩn nương mà Thư Kỳ đóng chính, đạo diễn Hầu Hiếu Hiền bất chợt hỏi cô: “Em nghĩ sao về bộ phim của riêng mình?”. Câu hỏi khiến Thư Kỳ bối rối. Cô nghĩ mình đơn thuần là diễn viên và không biết làm gì cho vai trò khác. Tuy nhiên, đạo diễn Hầu Hiếu Hiền đã gợi ý cô viết và kể câu chuyện nào đó gần với mình nhất.

Lời cổ vũ này khởi lên cho Thư Kỳ ý tưởng phim Girl vào năm 2015, thời điểm Thích khách Nhiếp Ẩn nương ra mắt. Cho tới năm 2023, khi làm giám khảo tại LHP Quốc tế Venice, Thư Kỳ một lần nữa được thôi thúc biến bộ phim thành hình. Hoàn thành công việc ở LHP, cô lưu lại Milan trong hai tuần, hoàn tất kịch bản tại một khách sạn ở thiên đường thời trang. “Nếu giờ mình không làm thì sẽ không bao giờ mình làm được”, cô tự nhủ.

Vậy là, Thích khách Nhiếp Ẩn nương khép lại hành trình làm đạo diễn của Hầu Hiếu Hiền, nhưng mở ra con đường Thư Kỳ làm đạo diễn. Trùng hợp một điều, phim đầu tay của Hầu Hiếu Hiền làm năm 1980 tựa đề là Cute Girl, cũng có chữ 'girl'.

Phim Girl mở đầu bằng cảnh hai cô bé Tiểu Lệ - Lị Lị đi cạnh nhau trên cầu bộ hành ở thành phố Cơ Long, gợi nhắc hình ảnh của chính Thư Kỳ trên cây cầu này trong phim Millennium Mambo do Hiều Hiếu Hiền đạo diễn 24 năm trước.

Trailer phim Girl

Nguồn tham khảo: Marie Claire Taiwan, Verse Taiwan